Onurğa beyni, onurğa və periferik sinir cərrahiyyələrində cərrahi üsul əməliyyatların icra üsuluna görə açıq və qapalı cərrahiyyə adlandırılır. Akademik olaraq daha kiçik dəri kəsikləri və daha az sağlam toxuma zədələnməsi ilə həyata keçirilən əməliyyatlara minimal invaziv cərrahiyyə deyilir. Burada boru retraktorları, mikroskop və ya endoskop kameraları və boruları ilə cərrahi sahəyə çatmaq olar və kiçik toxuma zədələnməsi ilə əməliyyat edilə bilər. Endoskopik və ya mikroskopik boyun, bel və arxa yırtıqları və dar kanal əməliyyatları bunlara misaldır.
Üstünlük və mənfi cəhət
Bəzi əməliyyatlarda minimal invaziv, başqa sözlə, “qapalı əməliyyatlar” mümkündür. Bunun üstünlüyü ondan ibarətdir ki, cərrahiyyə daha kiçik bir kəsiklə aparılır, beləliklə toxumaların sağalması daha sürətli olur, daha az qanaxma gözlənilir, daha az xəstəxanada qalma və daha az ağrı gözlənilir. Lakin cərrahın baxış sahəsi ümumiyyətlə açıq cərrahiyə ilə müqayisədə daha məhduddur.
Ancaq bəzi xəstəliklər o qədər böyük bir yer tutur və müalicəsi o qədər texniki çətinliklərə səbəb olur ki, əməliyyatı ən geniş şəkildə yerinə yetirmək, geniş bir baxış sahəsinə sahib olmaq və bir çox anatomik bölgələrə nəzarət etmək lazımdır. Bu hallarda geniş, açıq geniş əməliyyatlar qaçılmazdır.
Açıq əməliyyatlar
Əslində, “açıq cərrahiyyə” adlanan əməliyyat növü klassik cərrahi əməliyyatları təsvir edir. Ümumiyyətlə, lazım olan qədər dəri kəsikləri ilə cərrahi sahəyə çatılır. Əməliyyatdan sonra bütün təbəqələr və dəri bağlanır. Bu üsullarla bu ən çətin əməliyyatları etməyə öyrəşmiş təcrübəli cərrahlar bu geniş açılışlardan məmnuniyyətlə istifadə edirlər.
Onurğada açıq cərrahiyyə adətən böyük dəri kəsikləri və onurğanın bir hissəsinin çıxarılması, onurğada şiş və infeksiya əməliyyatları, skolioz və kifoz əməliyyatları daxildir. Burada bağlanarkən bütün mərtəbələr köhnə anatomiyasına uyğun olaraq bağlanır. Onurğanın bəzi xəstəliklərində onurğa beynini zədələmədən patologiyaya çatmaq bəzən o qədər çətindir ki, onu ən geniş şəkildə açmaq və əməliyyatı həyata keçirmək üçün bir çox çətin üsullar təsvir edilmişdir. Uğur yalnız bu üsullardan istifadə olunarsa əldə edilə bilər.
Qapalı əməliyyatlar
Qapalı cərrahiyyə kimi tanınan əməliyyatlar daha çox kiçik cərrahi kəsiklər vasitəsilə həyata keçirilən əməliyyatlar kimi tanınır. Bu əməliyyatların ümumiyyətlə boru vasitəsilə həyata keçirilməsi, kamera ilə baxılması və xəstənin dərhal xəstəxanadan buraxılması gözlənilir.
Onurğanın qapalı əməliyyatlarına endoskopik bel yırtığı əməliyyatları, torakoskopik bel yırtığı, onurğa arteriovenoz malformasiyası kimi damar xəstəliklərində qasıq endovaskulyar müalicələri daxildir. Bundan əlavə, ağrı kardiostimulyatoru onurğa beyninə qapalı şəkildə tətbiq oluna bilər.