Elektroterapiya müxtəlif dəyərlərdə elektrik, işıq, istilik və səs enerjisinin tətbiqi ilə toxumaların sağalmasının stimullaşdırıldığı bütün müalicə üsullarını əhatə edir. Elektroterapiya dedikdə ağla əzələlərin elektriklə stimullaşdırılması gəlsə də, əslində isti-soyuq tətbiqlər, dartma cihazı, parafin, ultrasəs kimi bütün tətbiqlər elektroterapiya anlayışına daxildir.
Fiziki müalicənin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edən elektroterapiya tətbiqlərinin əsas məqsədi ağrı və əzələ zəifliyini aradan qaldırmaq və bədən funksiyalarını yaxşılaşdırmaqdır. Elektroterapiya cihazları müxtəlif terapevtik dalğa formaları verə bilər. Elektrik stimullaşdırıcı cihaz müalicə sahəsinə bərkidilmiş elektrodları ehtiva edir və işə salındıqda cihazın elektrik enerjisi əzələlərin büzülməsinə səbəb olur. Bu daralma fəaliyyət zamanı bədənin təbii hərəkətini təqlid edir və əzələ atrofiyasının qarşısını alır. O, həmçinin beyinə gedən ağrı dalğalarını bloklayaraq ağrıları azaldır.
Klassik elektroterapiya vasitələri
TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation): Klinikada ən sıx istifadə edilən tətbiqlərdən biridir. Dərinin səthinə yaxın olan sinir toxumasını və reseptorları stimullaşdıraraq ağrıları aradan qaldırmağı hədəfləyir. O, insanın ağrı həddinə uyğun olaraq tənzimlənə bilər. Orta hesabla 20-30 dəqiqə arasında tətbiq olunur.
Ultrasəs: Fiziki müalicədə istifadənin əsas məqsədi mikro masajın təsiri ilə dövranı artırmaq və ağrıları azaltmaqdır.
Səthi isti və soyuq tətbiqlər
(Hotpack-Coldpack): Qan dövranını artırmaq və yumşaq toxuma elastikliyini artırmaq üçün səthi qızdırıcılardan istifadə olunur. Ağrıları azaldan və toxumaları sağaldan təsirlərə malikdir. Səthi soyuq tətbiqlər ümumiyyətlə ağrı, əzələ spazmını və regional metabolik aktivliyi azaltmaq üçün iltihab hallarında istifadə olunur. Orta tətbiq müddəti 20 dəqiqədir.
NMES (Neuro Muscular Electric Stimulation): Reabilitasiya sahəsində geniş istifadə olunur. Əzələ atrofiyasının qarşısını alır və qan dövranını artırma xüsusiyyətinə malikdir.
İnfraqırmızı: Səthi quru istilik agentidir. Müvafiq sahəyə perpendikulyar və 40-50 sm məsafədə yerləşdirilir. Doku elastikliyini artırır. Qan dövranını artıraraq analjezik təsir göstərir.
Maqnit sahəsi terapiyası (maqnitoterapiya): Maqnit sahəsinin qarşılıqlı təsirinə əsaslanan müalicə üsuludur. Klinik tədqiqatlarda maqnit sahəsinin terapevtik təsiri bir çox xəstəliklərdə, xüsusilə də lokomotorda iltihab əleyhinə, ödem əleyhinə və ağrıkəsici kimi görünür.
Tətbiqdə nəzərə alınmalı olanlar:
İlk növbədə tətbiq sahəsi təmiz olmalıdır. Açıq yaralara və qanaxma bölgələrinə tətbiq edilməməli, kardiostimulyator və ya beyin kardiostimulyatoru varsa heç vaxt istifadə edilməməli və şişə tətbiq edilməməlidir. Həssaslıq itkisi olan xəstələrdə yanıq riskinə qarşı çox isti və ya çox soyuq tətbiq edilməməli, əməliyyat zamanı çox tez-tez nəzarət edilməlidir.- Epilepsiyada diqqətli istifadə edilməlidir. Uşaqlarda və kooperativ pozğunluqları olanlarda ehtiyatla istifadə edilməlidir.
Hansı xəstəliklərdə tətbiq olunur?
Xüsusilə insultun reabilitasiyasında, spastikliyin və kontrakturanın müalicəsində, heç vaxt işləməyən denervasiya olunmuş əzələlərin atrofiyasının qarşısının alınmasında, hərəkətsizlik nəticəsində yaranan əzələ atrofiyasının qarşısının alınmasında və əzələ spazmlarının rahatlaşdırılmasında istifadə olunur. Xroniki ağrılarda, travma sonrası və əməliyyatdan sonrakı kəskin ağrılarda ağrıları azaltmaq üçün istifadə edilə bilər. Yerli qan dövranını və axını artırmaq, əməliyyatdan sonra dərin damar trombozunun qarşısını almaq və yaraların sağalmasını asanlaşdırmaq üçün də istifadə olunur. Skolyoz-kifoz, bel və boyun yırtığı, fibromiyalji və miofasiyal ağrı sindromu, bəzi idman yaralanmaları, karpal tunel sindromu, epikondilit və daban dikəyi və plantar fasiit kimi sinir sıxılmalarında təsirli olduğu bilinir.